ελληνικά

European Federation of National Institutions for Language (EFNIL)

7ο Ετήσιο Συνέδριο, Δουβλίνο 4-6 Νοεμβρίου 2009

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΔΟΥΒΛΙΝΟΥ*

ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΗΜΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ

1. Η ευρωπαϊκή γλωσσική πραγματικότητα εμφανίζει αξιοσημείωτη ποικιλία από χώρα σε χώρα λόγω των διαφορετικών ιστορικών, κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών που επικρατούν σε αυτές. Τα μέλη της EFNIL, ως εθνικοί ή κεντρικοί φορείς των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν ως αποστολή τους να στηρίξουν την επίσημη/ες, πρότυπη/ες γλώσσα/ες τους διερευνώντας τα τυπικά στοιχεία και τη λειτουργία της/τους μέσα από την έρευνα της γλώσσας και διαμορφώνοντας γλωσσικές πολιτικές για την προστασία της θεσμικής της/τους θέσης και του κοινωνικού της/τους ρόλου. Επιπλέον, έχουν ευθύνη να παρακολουθούν στενά την ανάπτυξη της χρήσης της γλώσσας και τη γλωσσική ποικιλομορφία που εμφανίζεται στη χώρα τους.

2. Όροι όπως μειονοτική και τοπική γλώσσα είναι συνήθως φορτισμένοι με ιδεολογικά νοήματα καθώς και όροι όπως εθνική, επίσημη γλώσσα και πολλοί άλλοι που χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν  την κατάσταση ή το κύρος μιας γλώσσας (π.χ. ιθαγενής, αυτόχθονη, εθνική, λιγότερο χρησιμοποιούμενη, συν-επίσημη, διάλεκτος, μη εδαφική, κυρίαρχη γλώσσα). Η χρήση ενός τόσο ευρέος φάσματος όρων είναι ενδεικτική, από μόνη της, της μεγάλης πολυπλοκότητας που διέπει τις σχέσεις των γλωσσών μεταξύ τους καθώς και της σχέσης γλώσσας και κοινωνίας. Η EFNIL προτίθεται να συμβάλει στην ανάπτυξη επίγνωσης σχετικά με τη χρήση αυτών των όρων και να προωθήσει την προσεκτική χρήση τους στα επίσημα έγγραφα και τις γλωσσικές πολιτικές.

3. Η EFNIL θεωρεί ότι όλες οι γλώσσες είναι ίσες ως προς την πολιτισμική τους αξία, περιλαμβανομένων φυσικά και των μειονοτικών γλωσσών. Δεν κάνει καμιά διάκριση ανάμεσα σε αυτόχθονες γλώσσες, γλώσσες των μεταναστών και μειονοτικές γλώσσες όταν πρόκειται για το δικαίωμα των ομιλητών τους να έχουν πρόσβαση στη γνώση και τη γλωσσική εκπαίδευση. Γι’ αυτό και η EFNIL τάσσεται υπέρ της εισαγωγής όσο το δυνατόν περισσότερων γλωσσών στα σχολικά αναλυτικά προγράμματα και παροτρύνει τις αρχές να υιοθετήσουν μια προσέγγιση θετικής δράσης απέναντι στην εισαγωγή των μειονοτικών γλωσσών των μεταναστών στα σχολικά προγράμματα ή/ και να προσφέρουν ευκαιρίες για πρόσβαση στην εκπαίδευση σε αυτές τις γλώσσες όπου είναι δυνατόν.

4. Όσον αφορά ομάδες που ζουν εκτός του κράτους με το οποίο έχουν άμεση συγγένεια ή ομάδες που δεν έχουν κάτι αντίστοιχο, θα πρέπει να διασφαλίζονται τα γλωσσικά τους δικαιώματα στο κράτος στο οποίο ζουν, π.χ. μέσω διμερών συμφωνιών ή άλλων νομικών πράξεων. Τέτοιου είδους πρακτικές θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στη βελτίωση των διεθνών σχέσεων, των συναλλαγών και του εμπορίου.

5. Είναι αναμενόμενο οι πολίτες μιας χώρας να έχουν ικανότητα σε μια συγκεκριμένη γλώσσα (η οποία συνήθως ονομάζεται εθνική ή επίσημη). Αυτοί που επιθυμούν να αποκτήσουν υπηκοότητα πρέπει να τεκμηριώσουν την ικανότητά τους σε αυτή τη γλώσσα. Σε λίγες χώρες αυτό το προαπαιτούμενο εφαρμόζεται σε μία ή πολλές επίσημες γλώσσες. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να εκτιμώνται οι άλλες αυτόχθονες γλώσσες, ως συνιστώσες γλώσσες της χώρας και μέρος της πολιτισμικής κληρονομιάς. Η ταχεία παρακμή των ομιλητών κάποιων από αυτές τις γλώσσες, που παρατηρείται προσφάτως, αποτελεί αιτία μεγάλης ανησυχίας. Η EFNIL παροτρύνει τις κρατικές αρχές και τον κόσμο να αναγνωρίσουν τα γνωστικά, κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά πλεονεκτήματα της διγλωσσίας ή πολυγλωσσίας όλων των μελών της για την εθνική κοινότητα.

6. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες σήμερα υπάρχει μια αρκετά σύνθετη γλωσσική πραγματικότητα που δεν είναι πάντα ορατή, καθώς δεν υπάρχουν αξιόπιστες πρόσφατες στατιστικές μελέτες. Καθώς η EFNIL αναγνωρίζει τις συνθήκες της κοινωνικής πολλαπλότητας στην Ευρώπη και την ανάγκη για κοινωνική συνοχή, δεσμεύεται να προωθήσει τη συγκρότηση πολύγλωσσης πολιτικής ταυτότητας και να συνεργαστεί με άλλους ευρωπαϊκούς οργανισμούς, προκειμένου να συγκεντρώσει και να διασπείρει αξιόπιστα δεδομένα καθώς και τις άριστες πρακτικές σε αυτό το πεδίο.